Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.
Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.
Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.
Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.
Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle. | Wie gooide die eerste noodlottige tomaat waarmee in 1945 de La Tomatina-revolutie begon in het Spaanse dorpje Buñol? Niemand weet het. Misschien was het opstandigheid tegen Franco, of een feestje dat uit de hand liep. Volgens de populairste versie van het verhaal waren plaatselijke inwoners tijdens het feest van Los Gigantes (een optocht met reusachtige papier-maché poppen) uit op een knokpartij om de aandacht te trekken. Ze stuitten in de buurt toevallig op een groentekar en begonnen met rijpe tomaten te gooien. Onschuldige omstanders raakten erbij betrokken totdat het voorval escaleerde in een massale mêlee van rondvliegend fruit. De aanstichters moesten de schade aan de tomatenverkopers vergoeden, maar dat verhinderde niet dat er opnieuw tomatengevechten plaatsvonden – en een nieuwe traditie het licht zag. Bevreesd voor een niet te beheersen escalatie traden de autoriteiten streng op, lieten de zaak vervolgens op zijn beloop, om in de jaren 50 opnieuw een reeks verboden af te kondigen. In 1951 werden plaatselijke inwoners die de wet tartten gevangen gezet, totdat publieke protesten opriepen tot hun vrijlating. De bekendste beschimping van de 'tomatenverboden' vond plaats in 1957, toen voorstanders van de traditie een schertsbegrafenis hielden inclusief doodskist en processie. Na 1957 besloot de plaatselijke overheid de overlast zo goed mogelijk op te vangen, enkele regels op te stellen en de mesjogge traditie te omarmen. Hoewel de tomaten een centrale rol spelen, gaat er een hele week van festiviteiten vooraf aan het uiteindelijke gevecht. Ze vormen een eerbetoon aan San Luís Bertrán, de beschermheilige van Buñol, en de maagd Maria, met optochten, muziek en vuurwerk in vrolijke Spaanse stijl. Om krachten op te doen voor de aanstaande veldslag, worden er indrukwekkende hoeveelheden paella geserveerd op de avond voorafgaand aan de strijd, waarmee dit iconische Valenciaanse gerecht, bestaande uit rijst, zeevis, schaal- en schelpdieren, saffraan en olijfolie, in de schijnwerpers wordt gezet. Vandaag de dag kent dit losbandige festival enige mate van orde. De organisatoren zijn zo ver gegaan dat er speciaal voor dit jaarlijkse evenement een oneetbaar tomatenras wordt gekweekt. De festiviteiten gaan van start rond tien uur 's ochtends met deelnemers die proberen een ham te grijpen die bovenaan een ingevette paal is bevestigd. Omstanders spuiten al zingend en dansend de klauteraars nat met water. Wanneer de kerkklok twaalf uur slaat, rijden met tomaten volgeladen vrachtwagens het plaatsje in, terwijl de spreekkoren die "To-ma-te, to-ma-te!" scanderen luider en luider klinken. Ten slotte begint het belangrijkste onderdeel van het festijn met het afvuren van een waterkanon. Dat is het groene licht om de andere deelnemers met volle inzet te lijf te gaan door ze te besmeuren en te bekogelen met tomaten. Werpers van lange lobtomaten, sluipmoordenaars op korte afstand en middellange haakworpen – welke techniek je ook hanteert, tegen de tijd dat het voorbij is, zul je er heel anders uitzien (en je heel anders voelen). Bijna een uur later kunnen de met tomaat doorweekte spelers zich nog vermaken in een zee van zompige straatsalsa waarin nauwelijks nog een tomaat te herkennen valt. Een tweede kanonschot kondigt het einde van de strijd aan. |